بررسی فرقه های دینی نو ظهور از دیدگاه قران و حدیث و نگرش عقلی
یعقوب خراسانی، سید حسین موسوی
دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری
چکیده
ادیان الهی دارای قدرت زیادی هستند به طوری که هر کدام از ادیان الهی به تنهایی جمعیت زیادی از انسانها را مخاطب قرار میدهد و دستورات و نگرش خود را با کمترین مقاومت به جامعه هدف خود ابلاغ میکند.در کنار ادیان آسمانی، ادیان و فرقه های گوناگونی غیر الهی نیز در جغرافیای خاصی از جهان جهان مطرح شده است که جمعیت قابل توجه ای را تحت تالیم قرار می دهد. تاریخچه ظهور فرقه های و ادیان عیر آسمانی شاید به دوران اولین دین ها آسمانی می رسد.تمامی ادیان دروغین و برخی از فرقه ها موسس خود را پیام آور الهی معرفی میکنند و از این راه به سوی اهداف خود حرکت می کنند. همواره در طول تاریخ انسان های شیاد با انگیزه قدرت، مالی، جنسی و سیاسی در پی بوجود آوردن ادیان دروغین بوده اند.تشخیص ادیان دروغین همواره برای عده ای از مردم سخت بوده و متاسفانه در دام این فرقه های دروغین قرار می گیرند.در این مقاله سعی می شود راهکار هایی از قرآن، حدیث و همچنین استدلالهای عقلی برای شناسایی این ادیان دروغین و فرقه های منحرف بیان گردد.
- مقدمه
در دوران گذشته نه چندان دور مسلمانان و به خصوص شیعیان، شاهد برخي ادعاهاي دروغين در محافل عمومي بودند. در اين ميان، برخي ادعا مي‌کنند که با امام مهدي(ع) در ارتباط هستند و به دستور ايشان تبليغ و مي‌کنند و یا دستورات ایشان را ابلاغ می کنند. در انجمن های اهل سنت نیز از این قبیل ادعاها نیز دیده می شود. و در بسياري از کشورهاي اسلامي، ادعا های مکرری مبنی بر ظهور مهدی موعود می شود، حتي برخي پا از حدود و مرزها و خطوط قرمز فراتر نهاده و ادعاي پيامبري کرده‌اند. با مطالعة تاريخ اسلام، در مي‌يابيم که اين پديدة جديدي نيست، بلکه در طول تاريخ، افراد زيادي چنين ادعاهايي داشته‌اند. اعمال، رفتار و کردار مدعيان جديد در حال حاضر، شناخته شده و بسيار شبيه به اعمال و رفتار و کردار مدعيان گذشته است.در ادامه برخی از ادیان و فرقه های دروغینی که در گذشته در ایران مطرح شدند، معرفی می شود.
- بابیت
بابیت یا آیین بابی، فرقه ایست که در سال ۱۲۶۰ قمری توسط سید علی‌محمد شیرازی ملقب به باب،در ایران پدید آمد. متاسفانه سید محمدعلی شیرازی توانست پیروانی از تمامی قشرها و اصناف جامعه و از مناطق مختلف ایران به خود جذب کرد،او خود را پیامبری جدید و بشارت‌دهنده ی دینی که قرار است پس از او توسط من یُظهِره‌الله (آنکه خداوند او را ظاهر خواهد ساخت)، ظاهر شود خواند و بارها در آثار خود به ظهور او اشاره کرد. به همین علت خود را باب یا دروازه دینی جدید معرفی کزد. علاوه بر این وی در آثارش بر بهبود وضعیت زنان، حذف روحانیت، جستجویِ مستقلِ حقایق معنوی بدون تقلید از مراجع دینی، سیر تکاملی و تداوم ظهور ادیان، مدرن سازی آموزش و پرورش و اهمیت اخلاق تأکید کرد. سرانجام به دستور امیرکبیر، سید باب رهبر جنبش بابیه در تبریز تیرباران شد و بابیان به شدت سرکوب شدند.
- بهاییت
بهائیت فرقه‌ای مذهبی منشعب از آیین بابیه است که در قرن سیزدهم قمری توسط میرزا حسینعلی نوری معروف به بهاءالله پدید آمد. میرزا حسینعلی از پیروان سید علی‌محمد باب بود که پس از درگذشت باب، فرقه بهائیت را پایه‌گذاری کرد. پس از بهاءالله، پسرش عباس افندی معروف به عبدالبهاء و سپس شوقی افندی، نوه دختری عبدالبهاء رهبریِ بهائیت را به‌عهده گرفتند. پس از شوقی، در جانشینی او اختلاف شد و بهائیان به گروه‌های مختلفی همچون بهائیان بیت‌العدلی و بهائیان ارتدوکسی تقسیم شدند. امروزه رهبری بهائیان در دست بیت‌العدل اعظم است. بهائیان، بهاءالله را پیامبر و بهائیت را دین جدیدی می‌دانند که دین اسلام را نَسخ کرده است. بهاءالله بر این باور است که قیامت مسلمانان با آمدن باب برپا شده و با مرگ او پایان یافته است. همچنین قیامت بابیان با ظهور بهاءالله برپا و با مرگش به پایان می‌رسد. بهائیان مناسکی مانند نماز، روزه، حج و حدود را با کیفیتی متفاوت از مسلمانان به جا می‌آورند.
- وهابیت
وهابیت فرقه‌ای افراطی و نوپیداست که بنیان آن را محمدبن‌عبدالوهاب (۱۱۱۵–۱۲۰۶ق) است و به همین علت به وهابیت مشهور شده است. وهابیان از این جهت که خود را تابع سَلَف و پیشینیان یعنی صحابه پیامبر(ص) و تابعین می‌شمارند، خود را سَلَفیه می‌نامند. محمدبن‌عبدالوهاب در سال ۱۱۵۷ق/ ۱۱۲۳ش وارد درعیه شد و دعوت خود را با محمدبن‌سعود حاکم درعیه مطرح کرد و با پذیرش دعوت از سوی ابن‌سعود، اتحاد وهابی ـ سعودی شکل گرفت. ابن‌سعود عقاید او را شعار خود قرار داد و او با همکاری آل سعود از سال ۱۱۵۷–۱۲۰۷قمری به مدت پنجاه سال به بهانه دعوت به توحید و مبارزه با شرک و مظاهر آن، مبارزه مسلحانه و خونینی را علیه سرزمین‌های اسلامی آغاز کردند و آن را به نجف و کربلا نیز کشاندند و با کشتن هزاران مسلمان، زنان فراوانی را به اسارت گرفتند و اموال فراوانی را به غارت بردند.
فرقه های و ادیان نوظهور فوق، فرقه های بودند مه در کذشته در جغرافیای اسلامی ظهور کرده که منشاء خسارت و دشمنی و کدورت بین مسلمانان شد. در پس پرده همه فرقه های فوق اهداف سیاسی وجود دارد که با مشاهده نتایج وجودی این فرق و همچنین موارد تاریخی و دستوری آنان، این اهداف سیاسی کاملا مشهود است.
یکی از خسارتهای که این فرق به پیکره اسلام و ملت مسلمان وارد کرد، اختلاف های اعتقادی و در نتیجه کاهش اتحاد مسلمانان است. در برخی از موارد این معضل حاد شده و بین مسلمانان دشمنی نیز بوجود آمده است.
بخش بندی این مقاله به این صورت است که در بخش اول، مقدمه ای از ادیان و فرق منشاء گرفته از اسلام معرفی گردید، در بخش دوم مباحث منطقی و همچنین مباحثی بر گرفته از آیات قرآنی جهت رد این ادیان و فرق مطرح میگردد. بخش سوم به نتیجه گیری
پرداخته می شود.
رد ادیان و فرق دروغین بر اساس آیات قران و منطق
در این قسمت به رد برخی از ادیان و فرق دروغین بر اساس آیات قران و دیگر مستندات پرداخته می شود.شایان ذکر است که مهمترین دلیل برای رد تمام ادیان بعد از دین اسلام، آیات قران کریم است.
مهمترین آیه ای که به خاتمیت نبوت بعد از رسول اکرم اشاره میکند، ایه ۴۰ سوره احزاب است. در این آیه به صراحت رسول اکرم آخرین نبی معرفی شد و دین اسلام به عنوان دین جامع شناخته شد. در تفسیر این آیه اسنادی همچون کتاب الخاتمیة فی الکتاب و السنة و العقل الصریح، نوشته جعفر سبحانی از مراجع تقلید شیعه و کتاب ختم النبوة فی ضوء القرآن و السنة، نوشته ابوالاعلی مودودی (۱۲۸۲-۱۳۵۸ش( مؤسس جماعت اسلامی پاکستان) وجود دارد که می تواند مورد استناد محقین قرار گیرد.
در تفسیر این آیه آیت الله مکارم در تفسیر نمونه می‌نویسد: خاتم بر وزن حاتم آن گونه كه ارباب لغت گفته‌اند به معنى چیزى است كه به وسیله آن پایان داده مى‌شود، و نیز به معنى چیزى آمده است كه با آن اوراق و مانند آن را مهر مى‌كنند. در گذشته و امروز این امر معمول بوده و هست كه وقتى مى‌خواهند در نامه یا ظرف یا خانه‌اى را ببندند و كسى آن را باز نكند روى در، یا روى قفل آن ماده چسبنده‌اى مى‌گذارند، و روى آن مهرى مى‌زنند كه امروز از آن تعبیر به لاك و مهر مى‌شود. این به صورتى است كه براى گشودن آن حتما باید مهر و آن شى‌ء چسبنده شكسته شود، مهرى را كه بر اینگونه اشیاء مى‌زنند خاتم مى‌گویند، و از آنجا كه در گذشته گاهى از گل‌هاى سفت و چسبنده براى این مقصد استفاده مى‌كردند لذا در متون بعضى از كتب معروف لغت در معنى خاتم مى‌خوانیم «ما یوضع على الطینة؛ چیزى بر گل مى‌زنند.
دلیل دیگری که میتوان به خاتم النبی بودن پیامبر اشاره کند، نحوه خطاب کردن در قران است. در بسیاری از ایات قران از عبارتی همچون “یا ایها الناس” و یا ” عالمین” استفاده می شود که خود نشاندهنده این است که خطاب در قران کل نفوس را در بر میگیرد و در نتیجه جامعیت این دین را اثبات میکند.
دلایل دیگری نیز می توان از آیات قران آورد که دین اسلام را اخرین دین آسمانی معرفی می کند و بر این اساس ادیان دروغین پس از اسلام را رسوا میکند.
برهان عقلی بر رد بهاییت
- ایرادات ادبی بر کتاب اقدس
کتاب اقدس کتاب مقدس بهاییان است کتابی سراسر پر از ایرادات ادبی و نگارشی است.مسلما کتابی که اداهای اسمانی بودن دارد، نباید ایرادات ادبی داشته باشد.
- بها الله شخصی ایرانی است که ادعای پیامبری داشته است. مسلما اولین وظیفه هر پیامبر در وهله نخست هدایت نزدیکان خود است به همین علت همه کتابهای آسمانی به زبان قوم مخصوص به خود است اما با کنال تعجب متاب اقدس به زبان عربی است که خود دلیلی بر دروعین بودن این دین است.
دلایل متعدد زیادی بر رد این دین دروعین وجود دارد که به همین دو دلیل اکتفا می کنیم.
در نقد بابیت
در کتابهای اولیه‌ی باب نظیر «صحیفه‌ی عدلیه»، «قیوم الاسماء» و «تفسیر سوره‌ی بقره» و حتی مکتوبات «حسین علی نوری» و «عبد البهاء» مطالب زیادی در خصوص کامل بودن اسلام و خاتمیت پیامبر اسلام و مشخصات امام زمان(عجل‌الله‌تعالی) و حتی نواب اربعه‌ی آن حضرت وجود دارد که بابیان و بهاییان هنوز آن کتابها را قبول دارند. بهعنوان مثال علی محمد باب در صفحه‌ی ۵ صحیفه‌ی عدلیه می‌نویسد:
«شریعت مقدسه‌ی اسلام نسخ نخواهد شد و حلال محمد حلال الی یوم القیامه و حرامه حرام الی یوم القیامه است.»
«شوقی افندی» رهبر سوم بهاییت در صفحه‌ی ۱۴۷ «قرن بدیع» به بخشهایی از دو کتاب تفسیر سوره‌ی یوسف و صحیفه‌ی عدلیه اشاره میکند و می‌نویسد: «فرازهای پر شور و هیجان این کتاب موجب جانفشانی بابیه در سه جنگ بابیه با دولت مرکزی گردید.» علی محمد باب در صفحه‌ی ۲۷ صحیفه‌ی عدلیه آشکارا می‌گوید: «صاحب الزمان(عجل‌الله‌تعالی) فرزند امام حسن عسگری(علیه‌السلام) و هم نام رسول الله(صلی‌الله‌علیه‌وآله) است.» او می‌گوید: «اگر کسی به نواب اربعه‌ی آن حضرت نیز اعتقاد نداشته باشد، مؤمن واقعی نیست و اعتقاد به نواب خاص آن حضرت شرط کمال ایمان است.»
مورد دیگری که عنوان نقد بر محمد علی باب وارد است، این است که در کتب باب و بهاء نقش این دو نفر مشخص نیست. گاهی خود را عبد ذلیل و گاهی امام معرفی میکنند، گاهی پیامبر و شارع جدید و در آخر هم دم از ربوبیت و الوهیت می‌زنند، در حالی که تمام انبیای الهی و ائمه، بالاترین افتخارشان عبودیت و بندگی باری تعالی بوده است. مشخص نیست کدام یک از رهبران این دو فرقه، پیامبر است چون هر دو کتاب دارند به‌علاوه «حسینعلی نوری» که بعد از باب ادعای نبوت نمود، دو سال بزرگ‌تر از علی محمد باب رهبر اولی آنان است و معلوم نیست چرا خدا از ابتدا حسینعلی را مبعوث نکرده است.
یک نکته مهم
یک دلیل عقلی برای رد کردن ادیان بعد از اسلام، توجیح اصل خاتمیت است. تجدید ادیان تا زمانی ضروری است که عقل جمعی برای اداره جامعه کافی نباشد. پش از اسلام عقل بشری به حدی رسید که خدا تصمیم بر خاتمیت نبوت گرفت لذا پس از بلوغ فکری بشری نیازی به تجدید نبوت وجود ندارد که این نیز دلیل محکمی بر رد ادیان دروغین است.
نتیجه گیری:
در این مقاله ادیان و فرقه های دروغینی مورد بررسی بررسی قرار گرفت. ادیان و فرقه های که جهت ارضاء تمایلات نفسانی توسط پدیدآورنده آنان مطرح شد و متاسفانه تعدادی از افراد کم ایمان را گمراه کرد. شناخت این ادیان دروغین و فرقه های ضاله از و دلایل رد آنان از ضروریات است لذا هر مسلمانی باید برای جلوگیری از افتادن در دام این فرقه و ادیان دروغین، خود را مجهز به سلاج دانش کند.
